1. Lạc nội mạc tử cung là gì?
Lạc nội mạc tử cung là tình trạng niêm mạc nội mạc tử cung bình thường (các tuyến và mô đệm) xuất hiện bất thường ở các vị trí khác ngoài khoang tử cung.
Các mô này có các thụ thể steroid giống như nội mạc tử cung bình thường, có khả năng đáp ứng với mô hình nội tiết tố theo chu kỳ bình thường. Khi nội tiết tố thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt ảnh hưởng đến các mô này, khiến khu vực này bị viêm và đau. Điều này có nghĩa là mô vẫn sinh sản, phát triển và phân hủy. Theo thời gian, các mô đã bị phá vỡ vẫn tồn tại và bị mắc kẹt trong xương chậu
Trong đa số các trường hợp, lạc nội mạc tử cung nằm trong khung chậu với vị trí như: buồng trứng, ống dẫn trứng, âm đạo hoặc trong vách ngăn âm đạo, cổ tử cung, dây chằng tử cung, ruột, bàng quang và niệu đạo, trực tràng. Với những biểu hiện chính như đau bụng kinh dữ dội, đau vùng chậu mạn tính hoặc vô sinh. Lạc nội mạc tử cung cũng có thể xuất hiện ở vị trí khác (hiếm gặp) như: mạc treo, sẹo mổ ở bụng.
Mô nội mạc tử cung xuất hiện bất thường ở ngoài khoang tử cung
2. Lạc nội mạc tử cung có phổ biến không?
Lạc nội mạc tử cung là một tình trạng phụ khoa phổ biến, nhưng ít được biết đến. Nó gây ra tác động tâm lý do cơn đau dữ dội cùng với ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản.
Phụ nữ ở mọi lứa tuổi đều có thể bị lạc nội mạc tử cung, nhưng lạc nội mạc tử cung thường được chẩn đoán ở độ tuổi từ 20-40. Ở một số người, triệu chứng có thể sớm hơn từ tuổi dậy thì. Theo thống kê của Hiệp hội Y học Sinh sản Hoa Kỳ, trong số những phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung thì có đến 30-40% phụ nữ bị vô sinh.
3. Nguyên nhân lạc nội mạc tử cung
Hiện nay vẫn chưa biết chính xác nguyên nhân bệnh sinh của lạc nội mạc tử cung. Tuy có nhiều lý thuyết tồn tại cố gắng giải thích căn bệnh này, nhưng vẫn chưa có lý thuyết nào được khoa học chứng minh.
4. Các triệu chứng lạc nội mạc tử cung
Lạc nội mạc tử cung là một nguyên nhân phổ biến gây ra đau vùng chậu mạn tính, đau bụng kinh, quan hệ đau và vô sinh. Tuy nhiên không phải ai cũng biết và hiểu rõ về các triệu chứng lạc nội mạc tử cung.
Đau vùng chậu là triệu chứng phổ biến nhất của lạc nội mạc tử cung
Khoảng 1/3 phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung không có triệu chứng. Số khác có triệu chứng từ nhẹ, trung bình đến nặng. Mức độ của cơn đau không cho biết mức độ nghiêm trọng hoặc giai đoạn của bệnh. Một số người có thể cảm thấy rất đau đớn nhưng bệnh ở thể nhẹ, trong khi số khác có thể bị dạng nặng nhưng chỉ có triệu chứng nhẹ.
Triệu chứng phổ biến nhất của lạc nội mạc tử cung là đau vùng chậu. Một số triệu chứng khác có thể gặp là:
- Đau bụng dưới hoặc đau lưng dưới trước và trong kỳ kinh nguyệt;
- Đau dữ dội trong kỳ kinh nguyệt;
- Chảy máu giữa các kỳ kinh nguyệt;
- Đau trong và sau khi quan hệ tình dục;
- Đau bụng cấp (u buồng trứng dạng lạc nội mạc);
- Đau bụng khi đại tiện hoặc tiểu tiện (hiếm gặp hơn).
- Lạc nội mạc hình thành các khối dính phần phụ, gây ra khối vùng tiểu khung hoặc gây đau.
- Lạc nội mạc hình thành ở các vị trí ngoài khung chậu: Đôi khi bị đau bụng một cách mơ hồ.
Chính vì đôi khi bệnh nhân lạc nội mạc tử cung không có triệu chứng, vì vậy quan trọng nhất là phải khám phụ khoa thường xuyên để bác sĩ theo dõi và phát hiện nếu có bất kỳ sự thay đổi nào xảy ra.
5. Các giai đoạn của lạc nội mạc tử cung
Theo Hiệp hội Y học sinh sản Hoa Kỳ, hội chứng lạc nội mạc tử cung có thể được phân thành 04 giai đoạn dựa trên số lượng, vị trí và độ sâu của vùng lạc nội mạc; sự hiện diện của khối lạc nội mạc và khối dính là màng mỏng hay chắc:
Giai đoạn Mô tả
+ Giai đoạn 1: Một vài lạc nội mạc tử cung xuất hiện trên bề mặt. Cũng có thể bị viêm trong hoặc xung quanh khoang chậu.
+ Giai đoạn 2: Các lạc nội mạc tử cung nông trên buồng trứng và niêm mạc vùng chậu.
+ Giai đoạn 3: Nhiều lạc nội mạc tử cung sâu, ở trên một hoặc cả hai buồng trứng, và đôi khi có dính dạng màng mỏng
+ Giai đoạn 4: Nhiều nang sâu, lạc nội mạc tử cung rộng trên một hoặc cả hai buồng trứng, và nhiều kết dính đặc, có thể xuất hiện các tổn thương trên ống dẫn trứng và đại trực tràng.
6. Lạc nội mạc tử cung có chữa khỏi được không?
Lạc nội mạc tử cung cần được điều trị sớm
Lạc nội mạc tử cung là tình trạng có liên quan đến nội tiết tố, hiện nay vẫn chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn. Việc điều trị hướng đến ức chế y tế, phẫu thuật cắt bỏ và giảm triệu chứng.
Phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung không nên trì hoãn việc có con vì lạc nội mạc tử cung có xu hướng xấu đi theo thời gian. Thời gian bị lạc nội mạc tử cung càng lâu thì khả năng bị vô sinh càng lớn.
7. Cách chẩn đoán lạc nội mạc tử cung
Lạc nội mạc tử cung cần được chẩn đoán và kiểm soát sớm. Nó không chỉ làm gián đoạn cuộc sống, mà các vấn đề sinh sản, đau đớn và sợ hãi có thể gây ra các bất ổn về mặt tâm lý.
Lạc nội mạc tử cung có thể được chẩn đoán bằng:
- Siêu âm qua ngã âm đạo
- Siêu âm bụng tổng quát với máy siêu âm có độ phân giải tốt và bác sĩ giàu kinh nghiệm
- Chụp cộng hưởng từ (MRI)
- Hoặc đôi khi phẫu thuật bệnh lý khác phát hiện ra lạc nội mạc tử cung (cần sinh thiết)
Lạc nội mạc tử cung không có cách phòng tránh, tuy nhiên không phải ai mắc bệnh này cũng bị vô sinh. Quan trọng nhất là phụ nữ cần khám phụ khoa định kỳ để có thể phát hiện kịp thời những biến đổi bên trong cơ thể. Đặc biệt là khi thường xuyên bị đau vùng chậu, kinh nguyệt không đều và đau khi quan hệ.